Мандах төрийн малгай
Бүтэх төрийн бүс
Дэвжих төрийн дээл
Тулах төрийн гутал
Хан төрийн ханжаар /хантааз/ хэмээн монголчууд үндэснийхээ хувцсыг нэрлэж ирсэн сайхан уламжлалтай.
ДЭЭЛ ХУВЦСАА СОНГОХ НЬ:
1.Малгай
Лоовууз бол уламжлалт монгол малгай. Хурганы арьс, үнэг, туулайны ангийн үсээр лоовууз малгайг хийж болно.
2.Дээлийн өнгө
Өндөр настнууд эрт дээр үеэс даруу төлөв өнгөтэй, шаргал, тосон бор өнгөтэй хувцас өмсөж иржээ. Эзэн Чингис хаан намрын загсаасан өрөмний шаргал өнгө бол төрт ёсны хүндэтгэлийн өнгө гэж хувцасны өнгөний талаар хэлсэн байдаг.
- Залуучууд өөртөө зохисон, ногоон, цэнхэр зэрэг тод өнгийн хувцас өмсөх нь зохимжтой.
- Өвлийн улиралд нар шингээдэг, бараан өнгийг сонгодог бол зундаа бараан өнгөнөөс татгалздаг. Нас болон улиралдаа тааруулаад дээлийн өнгөө сонгохыг зөвлөж байна.
- Гадуур хүрмийг ганц хээтэй торгоор хийнэ. Охид хүүхнүүд жижигхэн цэцгэн хээ, 40 нас дөхсөн хүн дугуй хээтэй дээл өмсвөл нүнжигтэй харагддаг байна.
- Монголчууд 25 насанд нас бие гүйцнэ гэж ярьдаг. Эхлээд хямд төсөр юм өмсөж байгаад 25 нас хүрээд торго дурдан, 50-60 насандаа очиртой торго өмсдөг байсан.
3. Дээлийн загвар
- Монголчууд эртнээс хөдөлгөөнд саадгүй, чөлөөтэй хувцас өмсдөг байжээ.
- Дээшээ харсан захтай дээл өмсөх хэрэгтэй. Дээшээ харсан зах нь дэвжин дэлгэрэх билэгдлийн чанартай.
- Гэвч богино хүзүүтэй хүнд босоо захтай дээл зохидоггүй учраас мөөрөлжин захтай дээл сонгох нь зохимжтой
- Монголчууд дээр үеэс 33 үндэстэн ястныхаа дээл хувцсыг өөрсдөө оёж өмсдөг байсан. Буриад хүн буриад, баяд хүн баяд хувцсаа өмсөх хэрэгтэй.
- Цагаан сараар богино ханцуйтай дээл өмсөж байгаагүй. Учир нь гарын шуугаа гаргаж хүнтэй золгод
оггүй.- Эмэгтэйчүүд өвдөгнөөс доогуур урттай дээл өмсөх бөгөөд хөлөө ачилгүйгээр хоёр хөлөө нийлүүлээд өвдгөө хучаад суудаг.
- Хубилай хаан хувцсыг хуульчлаад заяа нийлвэл зүс нийлнэ гэж үзсэн байна. Тиймээс өнөө цагт нэг гэрийн хүмүүс хос хувцас өмсдөг болжээ.
4. Хүүхдийн хувцас
- Монголчууд хүүхдэдээ уужим чөлөөтэй, өнгөлөг хувцас өмсгөж ирсэн.
- Баривч өмсгөөд бүсийг нь нар зөв ороогоод баруун талд нь бүсэлдэг. Ингэснээр гэдэс гүзээг нь даарахаас хамгаалдаг байна. Хөвөнтэй баривчтай байхад огт даарахгүй.